Amonyum klorür, NH4Cl formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Suda oldukça kolay çözünen, beyaz renkli kristal yapıda olan bir tuzdur. Amonyum klorür çözeltileri hafif asidik özelliktedir. Sal amonyak (salmiac), amonyum klorürün doğal, mineralojik halinin bir ismidir.
Amonyum klorürün kimyasal ve fiziksel özellikleri şunlardır:
- Molekül ağırlığı 53.49 g/mol’dür.
- Erime noktası 338 °C’dir (süblime olur, bozunur).
- Kaynama noktası 520 °C’dir.
- Yoğunluğu 1.5274 g/mL’dir.
- Çözünürlüğü suda 283 g/L (25 °C), alkolde 6 g/L (19 °C), gliserinde 97 g/kg, asetik asitte 0.67 g/kg (16.6 °C), eterde ve etil asetatda çözünmez.
- Asitlik (pKa) 9.24’tür.
Amonyum klorürün üretim yöntemleri ise şunlardır:
- Doğal kaynaklardan elde etme: Amonyum klorür, doğada bazı volkan bacalarının etrafında bulunabilir. Bu kaynaklardan amonyum klorür kristalleri toplanarak işlenir.
- Sentetik olarak elde etme: Amonyum klorür, amonyak ve hidroklorik asit arasındaki reaksiyon sonucunda da sentetik olarak elde edilebilir. Bu reaksiyonda ayrıca su da ortaya çıkar.
Amonyum klorürün kullanım alanları şunlardır:
- Kuru pil üretimi: Amonyum klorür, kuru pillerin içindeki elektrolit olarak kullanılır. Amonyum klorür, pilin anot ve katot arasında elektrik akımı sağlamasına yardımcı olur.
- Metal işleme: Amonyum klorür, metal işlemede kalaylama, lehimleme ve galvanizleme gibi işlemlerde kullanılır. Amonyum klorür, metal yüzeylerdeki oksit tabakasını temizler ve metallerin daha iyi yapışmasını sağlar.
- Öksürük ilacı: Amonyum klorür, öksürük ilaçlarının bir bileşeni olarak kullanılır. Amonyum klorür, balgam söktürücü ve idrar söktürücü etkiye sahiptir. Ayrıca boğazı uyuşturarak öksürüğü azaltır.
- Gıda katkısı: Amonyum klorür, gıda katkısı olarak da kullanılır. Amonyum klorür, E510 koduyla bilinir ve asitliği düzenleyici, tatlandırıcı ve maya besleyici olarak kullanılır. Bazı ülkelerde likör ve şekerleme yapımında da kullanılır.
Gübre üretimi: Amonyum klorür, gübre üretiminde de kullanılır. Amonyum klorür, bitkilere azot sağlayan bir gübredir. Özellikle pirinç gibi su altında yetişen bitkiler için uygundur