Mono etilen glikol, CH2OHCH2OH formülüne sahip organik bir bileşiktir. Renksiz, kokusuz, tatlımsı ve şurup kıvamında bir sıvıdır. Su, alkol, eter ve kloroform gibi çeşitli organik çözücülerle karışabilir. Yılda yaklaşık 1,5 milyon ton üretilir.
Mono etilen glikol, endüstride ve günlük hayatta pek çok alanda kullanılır. Mono etilen glikol, polimerleştirilerek veya esterleştirilerek çeşitli etilen glikol türevleri elde edilir. Bu türevler, cam, seramik, sabun, gübre, boya, tekstil, kozmetik, ilaç, yapıştırıcı, dolgu macunu, su arıtma ve diğer sektörlerde kullanılır.
Mono etilen glikolun kimyasal ve fiziksel özellikleri şunlardır:
- Molekül ağırlığı 62.07 g/mol’dür.
- Erime noktası -12.9 °C’dir.
- Kaynama noktası 197 °C’dir.
- Yoğunluğu 1.11 g/mL’dir.
- Çözünürlüğü suda ve alkolde yüksek, eterde orta, kloroformda düşüktür2.
- pKa değeri 14.5’tir.
Mono etilen glikolun üretim yöntemleri ise şunlardır:
- Etilen oksit hidrolizi yöntemi: Bu yöntem mono etilen glikolun en yaygın üretim yöntemidir. Etilen oksit (EO), basınç altında su ile hidrolize edilerek mono etilen glikol üretilir. Bu reaksiyon asit veya baz katalizörleri ile hızlandırılabilir. Bu yöntemde ayrıca dietilen glikol ve trietilen glikol gibi yan ürünler de oluşur.
- Oksidatif karbonilasyon yöntemi: Bu yöntem mono etilen glikolun alternatif bir üretim yöntemidir. Etilenin karbon monoksit ve oksijen ile reaksiyonuyla mono etilen glikol üretilir. Bu reaksiyon paladyum veya rodyum gibi metal katalizörleri ile gerçekleştirilir. Bu yöntemde ayrıca su da ortaya çıkar.
Mono etilen glikolun kullanım alanları arasında şunlar bulunur:
- Antifriz olarak: Mono etilen glikol, antifriz formülasyonlarının ana bileşenidir. Otomobil, bilgisayar ve soğutma sistemlerinde ısı transfer aracı olarak kullanılır. Su ile karıştırılarak donma noktasını düşürür ve kaynama noktasını yükseltir. Ayrıca korozyonu önlemeye yardımcı olur.
- Polyester elyaf üretimi için: Mono etilen glikol, polyester elyaf üretiminin önemli bir hammaddesidir. Tereftalik asit veya dimetil tereftalat ile esterleştirilerek polietilen tereftalat (PET) elde edilir. PET daha sonra eritilerek veya kristalize edilerek polyester elyaf haline getirilir.
- Plastik endüstrisi için: Mono etilen glikol, plastik endüstrisinde de kullanılır. Polietilen tereftalat (PET) plastik şişelerin yapımında kullanılır. Ayrıca poliüretan köpüklerin yapımında da mono etilen glikol kullanılır.
- Doğalgaz tesisleri için: Mono etilen glikol, doğalgaz tesislerinde de kullanılır. Doğalgazın kurutulması ve temizlenmesi için mono etilen glikol kullanılır. Ayrıca doğalgaz boru hatlarında buzlanmayı önlemek için de mono etilen glikol kullanılır.
- Tabaklama ve ilaç endüstrisi için: Mono etilen glikol, tabaklama ve ilaç endüstrisinde de kullanılır. Deri tabaklamada derinin yumuşatılması ve korunması için mono etilen glikol kullanılır. İlaç endüstrisinde ise tabletlerin kaplanması ve çözünürlüğünün artırılması için mono etilen glikol kullanılır.